HALK MİMARİSİ

“Mekan örgütleme sanatı” olarak tanımlanabilecek mimarlığın gelişimi, yaratma süreci birbirinden tamamen farklı iki ayrı döneme ayrılmaktadır: Tarım Çağı ve Endüstri Çağı[1]. Literatürde geleneksel mimari, yöresel mimari, halk yapı sanatı, vernaküler mimari, spontane mimari vb. gibi değişik isimlerle karşımıza çıkabilen halk mimarisi bu dönemlerden birincisinde, yani Tarım Çağında, çağın imkanları, gereksinimleri ve bilgi birikimi doğrultusunda “resmi” yada “anıtsal” mimarinin dışında yaratılıp, Endüstri Devrimi ile birlikte yaşanan sosyal, kültürel ve teknolojik değişim sonucu yok olmaya başlayan bir olgudur.1680 dolaylarında Denis Papin adında bir Fransız fizikçisi buhar makinesini tasarlar.Bir kuşak sonra 1712’de ise Thomas Newcomen işler durumdaki ilk buhar makinesini icat eder ve İngiltere’deki bir madene yerleştirir[2]. Bu gelişme dünya tarihinde yeni bir çığır açar ve Endüstri Devrimini başlatır.Hızla bütün dünyaya yayılan bu olgu Neolitik dönemden beri devam eden tarım ve el sanatlarına dayalı geleneksel hayat tarzını temelinden değiştirir.Osmanlı toplumu, askeri yenilgilerin zorlaması ve birazda tepeden inme bir yöntemle, devletin uygulamak zorunda kaldığı modernleşme çabalarının arifesinde özellikle kırsal kesimde kapalı bir yapı sergilemektedir. Kendi yerel ihtiyaçlarını kendi bünyesi içerisinde üretmeye mahkum olan küçük yerleşimlerde halk tarım, hayvancılık ve el sanatları ile geçimini sağlamaktadır. Aile içerisinde ve aileler arasında eskiden beri yerleşmiş olan işbölümü sayesinde topluluk, ihtiyaçlarının çoğunu dış dünyaya fazlaca muhtaç olmadan temin eder. Köylü yiyeceğini, giyeceğini, barınağını, eşyalarını, alet ve edevatını köy içerisinde kendisi üretir[3]. Anlaşabileceği gibi Osmanlı Anadolu'sunda kendi kendine yetebilen, dışarı ile hem ekonomik, hem sosyal hem de kültürel açıdan fazla bir iletişimi olmayan dışa kapalı bir ortam mevcuttur. Ancak zorunlu ihtiyaçlar için , yani k......

>> Makaleninin tamamını görebilmek için üye olmalısınız.

Eklenme Tarihi : 6 Haziran 2005

Yazar : Mahmut DAVULCU

Makale Okunma Sayısı: 15622

Makale Konuları

Makale Anasayfa